Dự án xây dựng đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam dự kiến sẽ mang lại cơ hội việc làm cho khoảng 263.700 – 332.300 người trong giai đoạn xây dựng. Trong giai đoạn vận hành, dự án sẽ cần đến gần 14.000 lao động.
Gần đây, Thường trực Chính phủ đã giao nhiệm vụ cho Bộ Giao thông vận tải (GTVT) chủ động phối hợp với các bộ, ngành để lập kế hoạch đào tạo nguồn nhân lực phục vụ việc xây dựng và vận hành tuyến đường sắt cao tốc Bắc – Nam.
Theo thông tin từ Viện Chiến lược và Phát triển GTVT (thuộc Bộ GTVT), nguồn nhân lực đóng một vai trò then chốt trong việc đảm bảo thành công của quá trình đầu tư, xây dựng và vận hành dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam. Nguồn nhân lực này sẽ được đào tạo để có khả năng tiếp nhận chuyển giao công nghệ, làm chủ công nghệ vận hành và bảo trì, đồng thời thúc đẩy nội địa hóa và phát triển công nghiệp.
Kinh nghiệm quốc tế cho thấy rằng, các quốc gia có hệ thống đường sắt cao tốc phát triển như Nhật Bản, Pháp, Đức, Ý cũng như Trung Quốc, Hàn Quốc, Tây Ban Nha đều đã có chương trình phát triển nguồn nhân lực từ rất sớm, thậm chí là 5-7 năm trước khi bắt đầu đầu tư xây dựng.
Theo kế hoạch, tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam dự kiến sẽ khởi công vào năm 2027, đưa vào khai thác giai đoạn 1 vào năm 2032 và giai đoạn 2 vào năm 2040. Do đó, việc phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực đường sắt cần được ưu tiên và triển khai kịp thời để đáp ứng nhu cầu triển khai đầu tư từ năm 2025.
Theo tính toán của Viện Chiến lược và Phát triển GTVT cùng với Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam (VNR), trong quá trình xây dựng dự án đường sắt tốc độ cao, sẽ cần đến khoảng 263.700-332.300 lao động.
Trong đó, giai đoạn 2025-2030 sẽ cần từ 111.280 đến 160.020 lao động, giai đoạn 2030-2040 dự kiến sẽ cần khoảng 152.420 đến 186.280 lao động, và phần lớn trong số đó cần có trình độ chuyên môn cao. Kinh phí dự kiến cho việc đào tạo có thể lên đến khoảng 19.718-24.096 tỉ đồng.
Sau khi hoàn thành, dự án sẽ cần khoảng 13.880 người để thực hiện công việc vận hành, trong đó có khoảng 11.050 lao động trực tiếp và 2.349 kỹ sư đại học…
Để đáp ứng nhu cầu trên, cần phải đầu tư khoảng 9.715 tỉ đồng cho công tác đào tạo, theo dự báo của Viện Chiến lược và Phát triển GTVT.
Tuy nhiên, viện này cũng nhận định rằng, nguồn lao động đang có trong nước chỉ đủ để đáp ứng khoảng 80% nhu cầu cơ bản như xây dựng nền móng và công trình cơ bản khác… Phần còn lại, tức 20% cần tập trung vào các chuyên ngành chuyên sâu của đường sắt tốc độ cao, như hệ thống ray và thông tin tín hiệu… vì vậy cần có kế hoạch đào tạo chuyên sâu để đáp ứng yêu cầu công việc.
Với số tiền và nhu cầu đào tạo lớn như vậy, Viện Chiến lược và Phát triển GTVT đã đề xuất Bộ GTVT nên sớm xây dựng và hoàn thiện chính sách đãi ngộ hấp dẫn đối với nguồn nhân lực chất lượng cao, cũng như tạo ra cơ chế thu hút vốn đầu tư nước ngoài cho phát triển nguồn nhân lực.
