Tác động của hiện tượng El Nino đã góp phần làm tăng nhiệt độ trên toàn cầu, tuy nhiên, một số khu vực như miền Bắc Việt Nam và nhiều nơi khác trên thế giới vẫn trải qua những đợt lạnh sâu và thậm chí xuất hiện tuyết, điều này đặt ra câu hỏi về nguyên nhân của hiện tượng này.
Theo thông tin từ Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), năm 2023 được ghi nhận là năm nóng nhất trong 174 năm qua, với mức nhiệt độ toàn cầu tăng khoảng 1,45 độ C so với trung bình nhiều năm trong giai đoạn tiền công nghiệp (1850 – 1900). Thậm chí, Liên Hợp Quốc đã chỉ ra rằng thế giới đã chuyển từ trạng thái ấm lên toàn cầu sang kỷ nguyên nung nóng toàn cầu.
Trung tâm Khí hậu ở Tokyo, Nhật Bản, đánh giá rằng nhiệt độ trung bình toàn cầu trong năm 2023 đã vượt cao hơn 0,53 độ C so với trung bình nhiều năm trong giai đoạn từ 1991 đến 2020, và năm này được ghi nhận là năm ấm nhất trong chuỗi thống kê. Trong giai đoạn mười năm gần đây, từ 2014 đến 2023, chính là 10 năm có nhiệt độ cao nhất trong 133 năm quan trắc, tính từ năm 1891.
Những thông tin này cho thấy rõ sự tăng nhiệt độ toàn cầu đang diễn ra mạnh mẽ và ảnh hưởng đến khí hậu trên khắp thế giới, tuy nhiên, vẫn còn những yếu tố đặc biệt đối với từng khu vực, giải thích tại sao mặc dù có El Nino, nhưng miền Bắc Việt Nam và một số khu vực khác vẫn có thể trải qua những đợt lạnh sâu và thậm chí xuất hiện băng tuyết.
Trong điều kiện El Nino, nhiều khu vực trên thế giới trải qua tình trạng thiếu hụt mưa đáng kể so với trung bình nhiều năm, bao gồm phía Đông Nam Nam Mỹ, lưu vực sông Amazon, phần lớn Trung Mỹ, miền Nam Canada, và khu vực Tây Địa Trung Hải.
Năm 2023, sự biến đổi khí hậu đã gây ra nhiều trận thiên tai lớn trên toàn cầu, với phạm vi ảnh hưởng rộng, vượt quá mức lịch sử và gây ra thiệt hại nặng nề về người và tài sản.
Ở Việt Nam, nhiệt độ trung bình trên cả nước tăng lên khoảng 1,09 độ C so với trung bình nhiều năm và được ghi nhận là năm có mức nhiệt độ cao thứ hai trong chuỗi số liệu quan trắc. Trong năm 2023, hầu hết các tháng đều ghi nhận giá trị nhiệt độ cao nhất tuyệt đối vượt qua giá trị lịch sử cùng thời kỳ, đặc biệt là trong các tháng 5 và 6.
Tính từ năm 2017 đến nay, 2023 được xem là năm mà Việt Nam trải qua nhiều đợt nắng nóng diện rộng nhất, với 20 đợt nắng nóng, nhiều hơn 5 đợt so với trung bình nhiều năm. Đặc biệt, tại Tương Dương (Nghệ An), giá trị nhiệt độ cao nhất đã được ghi nhận là 44,2°C vào ngày 7/5/2023, lập kỷ lục là nhiệt độ ngày cao nhất trên toàn quốc, vượt qua giá trị kỷ lục trước đó là 43,4 độ C tại Hương Khê (Hà Tĩnh) vào ngày 20/4/2019.
Vì sao toàn cầu nóng lên nhưng Việt Nam vẫn rét hại?
Mặc dù tình trạng nóng lên toàn cầu đang diễn ra, nhưng điều này không làm giảm đi sự rét đậm, rét hại tại nhiều địa điểm trên thế giới, bao gồm cả Việt Nam.
Nhiều sự kiện rét kỷ lục đã liên tục xuất hiện, như bão tuyết mạnh nhất trong vòng 100 năm tại 20 bang miền Tây và miền Trung nước Mỹ. Moscow (Nga) ghi nhận lượng tuyết rơi kỷ lục trong vòng 100 năm, trong khi Trung Quốc đối mặt với đợt tuyết rơi mạnh nhất trong 70 năm. Gần đây nhất là tại Việt Nam, nhiều khu vực đã trải qua đợt rét đậm, rét hại, khiến nhiều nơi xuất hiện băng giá và nhiệt độ dưới 0 độ C.
Giải thích cho hiện tượng này, ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, mô tả rằng tình trạng toàn cầu nóng lên không đồng nghĩa với việc giảm bớt hiện tượng thời tiết cực đoan. Ngược lại, các sự kiện thiên tai như bão, lũ, mưa lớn có khả năng diễn ra một cách bất thường hơn.
Ông Khiêm giải thích rằng các hoạt động của không khí lạnh thường xuất phát từ các khuyến đại hệ thống xoáy ở vùng cực. Theo chu kỳ nhất định, các vùng cực sẽ đẩy các khối không khí lạnh từ phía Bắc xuống phía Nam, tạo ra những đợt sóng lạnh.
Tuy nhiên, khi các xoáy vùng cực trải qua biến dạng và thay đổi, sóng lạnh có thể lan rộng hơn. Ông Khiêm nói: “Hiện nay, ở các vùng cực Bắc, cực Nam đang chịu ảnh hưởng rất lớn của sự nóng lên toàn cầu. Hai vùng này cũng là nơi bị tăng nhiệt độ nhiều nhất.”
Chuyên gia Khí tượng thủy văn và Biến đổi khí hậu, TS Nguyễn Ngọc Huy, cũng đồng tình rằng ảnh hưởng của El Nino là một trong những nguyên nhân làm thay đổi thời tiết một cách đột ngột. Trong mùa đông, khi El Nino xuất hiện, các đợt lạnh đột ngột xuất hiện do nhiệt độ giảm xuống dưới mức trung bình chung của các năm trước đó.
TS Huy nhấn mạnh rằng những đợt lạnh đột ngột này có tính chất bất thường và ngẫu nhiên, tập trung xảy ra khi các lõi lạnh từ vùng Siberia (Nga) xuống phía Nam. Mặc dù cường độ có thể mạnh, nhưng gió đi kèm thường yếu, do đó không khí lạnh chỉ ảnh hưởng đến miền Bắc và miền Trung mà không được mở rộng xuống phía Nam.
Vì vậy, TP HCM và các tỉnh Nam Bộ duy trì thời tiết nắng ấm đến cận Tết Nguyên đán. Ông Khiêm cho rằng việc TP HCM không trải qua đợt lạnh nào trong năm qua chủ yếu là do ảnh hưởng của El Nino và sự ấm lên toàn cầu.
Cảm ơn bạn đã đọc bài tổng hợp của ISAO
Nguồn: sohuutritue.net.vn
