Character Licensing là một chiến lược kinh doanh được nhiều tập đoàn sáng tạo trên thế giới áp dụng thành công. Nó cho phép các doanh nghiệp sử dụng hình ảnh và nhân vật của thương hiệu hoặc sản phẩm trong các sản phẩm, dịch vụ hoặc chiến dịch tiếp thị, thường thông qua việc trả tiền hoặc chia sẻ lợi nhuận. Đối với các doanh nghiệp Việt Nam, điều này mang lại cơ hội mở ra thị trường mới, tăng cường nhận thức thương hiệu và tạo ra nguồn thu nhập phụ.
Doanh thu khổng lồ của ngành khai thác bản quyền nhân vật hoạt hình
Tại Hội thảo “VMCC Marcom Talk #08: Character Licensing & Character Marketing – Gia tăng kết nối, mở lối doanh thu” trong chuỗi sự kiện chào mừng Ngày Sở hữu trí tuệ Thế giới diễn ra vào ngày 23/4/2024, những người tham gia đã thảo luận về Character Licensing, một lĩnh vực đang mới mẻ tại Việt Nam.
Character Licensing là hình thức cấp quyền cho bên thứ ba sử dụng hình ảnh, thương hiệu và các yếu tố liên quan đến một nhân vật được bảo hộ bản quyền để sản xuất và kinh doanh các sản phẩm, dịch vụ. Đây là một phần quan trọng trong chiến lược kinh doanh của nhiều doanh nghiệp toàn cầu, đặc biệt là các doanh nghiệp hoạt động trong ngành công nghiệp sáng tạo.
Ngoài Disney, các đơn vị sản xuất phim lớn như Warner Bros. Pictures, Marvel, Universal Pictures, Hasbro, hay DreamWorks Animation cũng áp dụng cấp quyền thương mại nhân vật. Cấp quyền thương mại nhân vật đã chứng minh khả năng đóng góp lớn cho doanh thu thế giới, ngay cả trong những thời kỳ khó khăn nhất như khủng hoảng kinh tế hoặc đại dịch Covid-19.
Theo báo cáo năm 2022 của Licensing Global, doanh thu ngành Licensing toàn cầu đạt 22 tỷ USD, với thị phần lớn thuộc về Disney, Warner Bros., Pokemon và Hasbro. Doanh số bán lẻ toàn cầu của hàng hóa giải trí và nhân vật cấp quyền đã tăng từ 107,2 tỷ USD năm 2014 lên 128,4 tỷ USD năm 2019 và đạt 340,8 tỷ USD vào năm 2022, cho thấy sự phục hồi sau đại dịch Covid-19.
Các con số này cho thấy tiềm năng lớn của Character Licensing và khả năng đóng góp đáng kể cho ngành công nghiệp sáng tạo cũng như nền kinh tế tổng thể. Tuy nhiên, việc khai thác hiệu quả Character Licensing vẫn còn đang đối mặt với một số thách thức tại Việt Nam.
Trong bối cảnh chung của ngành cấp quyền nhân vật tại Việt Nam, bà Lại Thị Mai – Đồng sáng lập và Giám đốc điều hành của WOA UNI – một công ty thành viên chuyên về lĩnh vực cấp quyền thương mại nhân vật của Sconnect – đã chỉ ra rằng hoạt động này chưa được khai thác triệt để tại thị trường Việt Nam. Hoạt động truyền thông và Marketing cũng chưa tận dụng hết tiềm năng từ các nhân vật được cấp quyền, thay vào đó chủ yếu là sự hợp tác với KOL, KOC. Đa số sản phẩm có quyền thương mại tại Việt Nam đều là của các thương hiệu Việt Nam sử dụng các nhân vật nổi tiếng của nước ngoài thông qua các đơn vị trung gian về cấp quyền trong khu vực. Tình trạng làm nhái hình ảnh của các nhân vật nổi tiếng cũng gây trở ngại cho Việt Nam trong việc khai thác giá trị của ngành cấp quyền thương mại nhân vật.
Một trong số ít những doanh nghiệp Việt Nam đầu tiên thành công trong việc sử dụng cấp quyền thương mại nhân vật tại Việt Nam là thương hiệu thời trang Canifa. Bà Đoàn Thị Bích Ngọc – CEO Canifa – đã chia sẻ những kinh nghiệm về chiến lược mua bản quyền hình ảnh, phạm vi ứng dụng, quy trình triển khai và đánh giá một cách rất thực tế.
Bà Đoàn Thị Bích Ngọc, CEO của thương hiệu thời trang Canifa, chia sẻ về việc chọn lựa nhân vật phù hợp cho thương hiệu: “Để chọn một nhân vật đại diện cho đối tượng khách hàng, các thương hiệu cần dựa vào các yếu tố cảm tính và lý tính. Từ chiến lược kinh doanh, định vị thương hiệu, đến bối cảnh bên trong và bên ngoài, đặc biệt là xu hướng của khách hàng sẽ là những “mũi tên” chỉ hướng cho chúng ta biết nên chọn nhân vật nào.”
Ngoài các thương hiệu đã có kinh nghiệm lâu năm trên thị trường cấp quyền thương mại nhân vật, sự kiện cũng ghi nhận những chia sẻ từ tập đoàn Sunhouse, một “tân binh” với sản phẩm tủ nhựa cho mẹ và bé. Mặc dù Sunhouse đã nhận được sự yêu mến của người tiêu dùng đối với các sản phẩm nhà bếp, nhưng sản phẩm tủ nhựa mới của họ phải đối mặt với nhiều khó khăn khi ra mắt thị trường, khi khoảng 90% thị phần đã được chiếm bởi các thương hiệu lớn và đã có chỗ đứng vững chắc trong nhiều năm. Tuy nhiên, Sunhouse đã tìm ra lối đi mới trong tiềm năng mạnh mẽ của việc khai thác hình ảnh nhân vật. Việc này đã giúp Sunhouse có những bước đi đầu tiên thuận lợi, với hơn 400 điểm bán và hàng nghìn sản phẩm đến tay người tiêu dùng.
Mặc dù là một thị trường mới nổi nhưng Việt Nam đang đứng trước rất nhiều cơ hội và nguồn lực để khai thác lợi ích lớn từ ngành cấp quyền thương mại nhân vật.
Hướng đi bền vững cho ngành sáng tạo nội dung số
Để thúc đẩy thị trường cấp quyền thương mại nhân vật tại Việt Nam, vai trò quan trọng thuộc về các đơn vị sáng tạo nội dung, nơi sản sinh ra các nhân vật hoạt hình. Ngành hoạt hình Việt Nam đã có những bước tiến đáng chú ý trong những năm gần đây, với sự xuất hiện của các tên tuổi Việt trong quá trình sản xuất hoạt hình cho các studio quốc tế. Điều này cho thấy tiềm năng phát triển mạnh mẽ trong tương lai nếu được đầu tư và định hướng đúng đắn.
Sconnect hiện đang là một trong những doanh nghiệp hàng đầu trong ngành công nghiệp sáng tạo tại Việt Nam. Họ sở hữu hơn 18 IP hoạt hình với đa dạng công nghệ như 2D, 3D và Stop motion, cùng hệ thống kênh phân phối mạnh mẽ trên các nền tảng mạng xã hội như YouTube, TikTok, Facebook, truyền hình như SCTV, FPT Play và truyền hình Trung Quốc, cũng như phát hành trên Netflix và hơn 40 nền tảng OTT/IPTV tại nhiều quốc gia.
IP lớn nhất của Sconnect là Wolfoo, một IP điển hình tại Việt Nam được đầu tư bài bản theo mô hình hệ sinh thái sáng tạo và cấp quyền hình ảnh nhân vật. Wolfoo đã trở thành người bạn thân thiết của trẻ em trên khắp thế giới, với hàng chục triệu khán giả thường xuyên và hơn 3 tỷ lượt xem mỗi tháng. Hệ thống kênh của Wolfoo đã được dịch sang nhiều ngôn ngữ khác nhau, bao gồm tiếng Anh, tiếng Tây Ban Nha, tiếng Pháp, tiếng Nga, Indonesia, Trung Quốc, Nhật Bản, Hindi và Bồ Đào Nha. Gần đây, Sconnect đã phát hành bộ phim hoạt hình đầu tiên khai thác thương mại trên màn ảnh rộng là “Wolfoo và hòn đảo kỳ bí”, mở ra một bước phát triển mới cho ngành hoạt hình Việt Nam.
Nhận thấy sự yêu mến của các khán giả nhí dành cho nhân vật Wolfoo, Sconnect đã phát triển dòng sản phẩm Game giáo trí và dịch vụ cấp quyền hình ảnh nhân vật. Công ty cấp quyền hình ảnh nhân vật của Sconnect – WOA UNI đã hợp tác với các đơn vị như 1980 Books, Canifa, BoardGame VN, Vindrink, VMC Toys,… để đưa hình ảnh Wolfoo gần gũi hơn với cuộc sống của các bạn nhỏ.
Chia sẻ về vai trò của sáng tạo nội dung số và bản quyền số trong thời đại 4.0, ông Tạ Mạnh Hoàng – Nhà sáng lập, Tổng giám đốc Sconnect, Chủ tịch Liên minh Sáng tạo Nội dung số (DCCA) cũng nhấn mạnh đến yêu cầu và trách nhiệm của người kinh doanh, người sáng tạo trong việc tôn trọng sở hữu trí tuệ và hướng đến khả năng phát triển bền vững.
“Lĩnh vực sáng tạo của Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ, chúng ta có đủ khả năng để khẳng định giá trị trên thị trường quốc tế. Những nỗ lực của chúng ta chắc chắn sẽ tạo ra những thành tựu mới trong thời gian tới.” – Ông Tạ Mạnh Hoàng chia sẻ thêm.
Với những nguồn lực đó, ông Tạ Mạnh Hoàng và Sconnect mong muốn có thể kết nối các doanh nghiệp trong lĩnh vực hoạt hình nói riêng và trong toàn ngành công nghiệp sáng tạo nói chung, để chia sẻ những thế mạnh riêng và tạo nên sức mạnh chung. Điều này sẽ giúp tìm kiếm và xây dựng nên nhiều IP chất lượng cao và khai thác giá trị từ các nhân vật bản quyền.
Cảm ơn bạn đã đọc bài tổng hợp của ISAO
Nguồn: sohuutritue.net.vn
