Cục Sở hữu trí tuệ vừa ban hành Quyết định về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm gạo mang thương hiệu “Thạnh Phú”.
Ngày 05/02/2024, Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ đã ra Quyết định số 68/QĐ-SHTT về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00137 cho sản phẩm gạo mang tên “Thạnh Phú”. Sở Khoa học và Công nghệ của tỉnh Bến Tre được ủy quyền quản lý chỉ dẫn địa lý này.
Giống lúa Nàng Keo là một giống lúa truyền thống được người dân trồng và bảo tồn suốt hàng trăm năm. Tên gọi “Nàng Keo” được lấy từ tên một cô gái, giống như các giống lúa thơm khác như Nàng Hương, Nàng Thơm, Nàng Tét, Nàng Gáo… Nàng Keo được trồng phổ biến nhất trong vùng canh tác tự nhiên lúa – tôm tại huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre. Câu “Lúa vàng Thạnh Phú, khoai mì Thạnh Phong” đã trở thành một biểu tượng của cây lúa tại huyện Thạnh Phú. Với khả năng chịu mặn cao, giống lúa Nàng Keo rất phù hợp với mô hình canh tác lúa tôm ở các vùng đất ven biển, nơi đất thường xuyên bị ngập nước khi thủy triều lên hoặc bị xâm ngập mặn, và mô hình này đang trở thành một phương thức canh tác thông minh để thích ứng với biến đổi khí hậu. Người dân Thạnh Phú vẫn giữ những nếp sống, thói quen sinh hoạt, nét văn hóa và phương thức canh tác truyền thống của giống lúa Nàng Keo.
Gạo Thạnh Phú có hình dạng tròn ngắn, hạt chắc, đều, ít bị gãy vỡ, màu hồng nhạt và mang mùi thơm nhẹ. Kích thước của hạt gạo thường dao động từ 5,13 đến 5,91 mm, tỉ lệ dài/rộng từ 2,10 đến 2,40, nhiệt độ hồ hóa trên 74°C. Hàm lượng Amylose trong gạo thường từ 22,0 đến 24,3%, hàm lượng Protein từ 9,43 đến 12,10%, và hàm lượng tinh bột từ 72,20 đến 75,30%.
Các đặc tính và chất lượng đặc biệt của gạo Thạnh Phú được hình thành nhờ vào các điều kiện đặc biệt của vùng đất nơi nó được sản xuất. Khu vực này có địa hình tương đối phẳng với nhiều vùng trũng cục bộ. Nhiệt độ trung bình hàng năm là 27,3°C, với tổng số giờ nắng trung bình trong năm là 2.067 giờ, độ ẩm không khí trung bình hàng năm là 83%, và biên độ nhiệt độ giữa ngày và đêm dao động từ 11,4 đến 14°C. Đặc tính của khí hậu ảnh hưởng mạnh mẽ đến quá trình quang hợp của cây và tích lũy chất khô trong hạt lúa, cũng như làm cho quá trình trổ bông và tích lũy dinh dưỡng của cây lúa kéo dài. Nhờ vào điều này, hàm lượng Protein trong gạo Thạnh Phú khá cao, trung bình là 10,89%.
Thổ nhưỡng của khu vực này chịu ảnh hưởng từ xâm nhập mặn do triều cường, nhưng cũng được bổ sung hàng năm bởi sự phù sa của hai con sông Hàm Luông và Cổ Chiên. Đất ở đây thường có thành phần cơ giới nặng, mức độ nhiễm mặn từ ít đến trung bình, độ pH (KCl) trung bình là 5,61, hàm lượng P2O5 tổng số trung bình là 0,31%, hàm lượng P2O5 dễ tiêu trung bình là 0,18 mg/kg, K2O tổng số trung bình là 2,33%, hàm lượng OM trung bình là 33,33%, chỉ số EC trung bình là 0,48 mS/cm. Nguồn nước tưới cho cây lúa Thạnh Phú thường là nước lợ, với chỉ số tổng chất rắn hòa tan (TDS) dao động từ 600 đến 1.830 mg/l. Độ mặn có ảnh hưởng đến hàm lượng 2-acetyl-1-pyroline (2AP) trong hạt gạo, một hợp chất dễ bay hơi chính của hương gạo, dẫn đến hạt gạo có mùi thơm tự nhiên. Các chỉ số P2O5 và K2O trong đất trồng gạo Thạnh Phú là nguồn dinh dưỡng phù hợp cho cây lúa phát triển trong giai đoạn đầu, cho nên việc gieo sạ không cần phải cày xới đất, bón lót phân lân, vôi cải tạo đất, và sử dụng phân chuồng ủ hoai giúp cây lúa phát triển tốt ngay từ đầu.
Ngoài các yếu tố tự nhiên, quy trình canh tác và chăm sóc của người dân Thạnh Phú cũng đóng góp vào tính chất và chất lượng đặc biệt của gạo Thạnh Phú. Cụ thể, người dân địa phương chỉ sử dụng duy nhất giống gạo Nàng Keo địa phương để sản xuất gạo Thạnh Phú. Ngoài ra, hình thức canh tác lúa – tôm được áp dụng ở địa phương này, khiến cho người dân chỉ gieo cấy lúa một vụ trong năm từ tháng 7 đến tháng 12 dương lịch. Trong những tháng còn lại, ruộng lúa được sử dụng để làm đầm nuôi tôm. Sự luân phiên giữa canh tác lúa và nuôi tôm giúp tái tạo dinh dưỡng đất, tạo ra lớp đất mùn xốp trên tầng đất canh tác. Trước khi cấy sạ, người dân phải sử dụng nước ngọt để rửa mặn thông qua hệ thống các cống cấp thoát nước và phơi mặt ruộng từ 03 đến 07 ngày.
Ngoài ra, người dân Thạnh Phú còn sử dụng các kỹ thuật phòng trừ sâu bệnh đặc biệt. Khi côn trùng gây hại xuất hiện khi lúa còn non, họ sẽ dẫn nước vào để ngập đọt lúa trong vài giờ rồi tháo nước ra. Khi lúa đã lớn, họ đưa nước dâng cao đến gần cổ lá. Họ cũng thả cá nuôi trong ruộng lúa hoặc thả vịt con vào ruộng sau khi sạ 30 ngày để trừ sâu rầy. Các kỹ thuật này giúp tăng chất lượng gạo bởi cây lúa khỏe mạnh và không phụ thuộc vào hóa chất độc hại, cũng như giúp tiết kiệm chi phí và công sức.
Khi lúa đã chín đạt trên 85% vào tháng 12, người dân sẽ thu hoạch và sau đó làm sạch và bảo quản gạo ở nơi khô ráo để tránh mối mọt và ẩm mốc. Gạo chỉ được xay xát trước khi sử dụng hoặc thương mại để bảo đảm chất lượng và giữ nguyên các giá trị dinh dưỡng.
Khu vực địa lý sản xuất gạo Thạnh Phú bao gồm các xã An Nhơn, An Điền, Giao Thạnh, Thạnh Phong, An Thạnh, An Qui, Mỹ An thuộc huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre.
Cảm ơn bạn đã đọc bài tổng hợp của ISAO
Nguồn: sohuutritue.net.vn
