“Có những nghề thủ công truyền thống đang dần biến mất, nhưng nghề làm giấy dó, mặc dù dường như đã bị lãng quên và mất đi, nhưng dưới sự đam mê và nỗ lực của những người trẻ tuổi, những người không ngại thử thách, nghề làm giấy dó đang trỗi dậy lại với một hình ảnh mới mẻ và độc đáo.
Thương hiệu giấy dó “Chạm Dó” ra đời từ năm 2021 tại Hà Nội, do chị Lê Hồng Kỳ sáng lập. Trong hơn hai năm hoạt động và phát triển, chị đã thành công trong việc đưa giấy dó đến gần với nhiều người dân, không chỉ trong nước mà còn ở nước ngoài.
Nơi giấy dó “tái sinh”
Căn phòng nhỏ có diện tích khoảng 30m2, với tông màu vàng be ấm áp, nằm trong một tòa biệt thự cổ trên con phố Châu Long, đây là nơi nảy sinh và sáng tạo ra các tác phẩm nghệ thuật từ giấy dó. Bước vào không gian này, mọi người đều sẽ bất ngờ khi nhìn lên trần nhà, với những chiếc đèn lồng độc đáo được làm từ giấy dó. Góc sáng tạo của “Chạm Dó” đặt ngay tại trung tâm căn phòng, làm việc tại góc nhỏ này là cách để mang giấy dó gần gũi hơn với mọi người.
Tại địa điểm này, giấy dó không chỉ là một khái niệm tồn tại trên sách vở, tranh ảnh và phim ảnh nữa. Thay vào đó, giấy dó tồn tại một cách đời thường, thô ráp và có vẻ sần sùi. Mặc dù nó không mịn màng và trắng tinh như giấy công nghiệp, nhưng lại mang trong mình vẻ đẹp truyền thống, với dấu ấn của thời gian.
Ngoài ra, các sản phẩm của “Chạm Dó” cũng được trưng bày tại một góc riêng. Không chỉ tập trung vào việc sáng tạo và sản xuất những sản phẩm có giá trị cao, “Chạm Dó” cũng đặc biệt chú trọng vào việc tạo ra các sản phẩm dễ mua, dễ sử dụng như thiệp, sổ tay, tranh hoa lá khô… nhằm tiếp cận được nhiều người yêu thích giấy hơn.
Người góp phần “tái sinh” giấy dó
Khi nhắc đến “Chạm Dó”, không thể không đề cập đến người đã giúp “hồi sinh” từng tờ giấy thô ráp đó, đó chính là chị Lê Hồng Kỳ. Dù đã tiếp xúc với giấy dó từ những năm 2017, nhưng đến năm 2021, chị mới thực sự nghiêm túc bắt tay vào việc tìm hiểu sâu hơn về giấy dó truyền thống của Việt Nam. Với chị, giấy dó mang trong mình một vẻ đẹp mộc mạc đặc biệt, chạm đến cảm xúc của mỗi người mà không thể tìm thấy trong bất kỳ loại giấy công nghiệp nào.
Giải thích về cái tên ‘Chạm Dó’, chị chia sẻ: ‘Tôi đặt tên như vậy vì trong thời gian đại dịch Covid-19, tôi đã trải qua một thời kỳ trầm cảm và gặp một số vấn đề về sức khỏe. Khi tôi ngồi xuống và làm việc thủ công, sáng tạo với giấy dó: viết thư pháp, tạo ra các sản phẩm nghệ thuật… thật sự giấy dó đã ‘chạm’ vào tôi. ‘Chạm’ ở đây mang nghĩa cảm nhận và kết nối. Khi chạm vào giấy dó, bạn cảm nhận được sự gần gũi với thiên nhiên, với cỏ cây và lá hoa; cảm giác như đang được hòa mình vào tự nhiên. Ngoài ra, tôi hy vọng những sản phẩm tôi tạo ra sẽ ‘chạm’ vào trái tim của người khác. Điều này cũng giúp làm lành cho những người tiếp xúc với ‘Chạm Dó’ khi tham dự các workshop hoặc chạm vào những sản phẩm thủ công.’
Hiện tại, chị Lê Hồng Kỳ đang tham gia vào quá trình học hỏi và sản xuất giấy dó tại làng nghề. Nói về quá trình làm ra những tờ giấy dó, chị cho biết các công đoạn rất cầu kỳ và phức tạp: ‘Có hai loại cây: cây dó – chỉ mọc ở núi cao và cây dướng – một loài cây phổ biến, dễ tìm thấy. Tôi bóc vỏ, đập và phơi nó dưới ánh nắng. Sau đó, tôi phải luộc, luộc rất lâu như luộc bánh chưng. Rồi phải đập nhuyễn ra thành bột giấy và sau đó mới có thể tạo thành tờ giấy dó. Màu sắc của giấy là hoàn toàn từ nguyên liệu tự nhiên: cây trà, cẩm tím, củ nâu,… Các tờ giấy dó thành phẩm sẽ được mang về ‘Chạm Dó’ để tiếp tục quá trình sáng tạo ra các sản phẩm và đến tay mọi người. Đặc biệt, mọi sản phẩm của ‘Chạm Dó’ đều được làm thủ công.’
Nơi giấy dó tới gần hơn với mọi người
Trong suốt hai năm xây dựng và phát triển thương hiệu, “Chạm Dó” đã tổ chức nhiều workshop lớn nhỏ, mở cửa cho mọi người tham gia sáng tạo với giấy dó. Thông qua các công ty du lịch và các nhóm người nước ngoài đang sinh sống tại Việt Nam, chị Hồng Kỳ đã thu hút được một số lượng lớn khách hàng quốc tế yêu thích giấy dó. Qua đó, chị đã và đang thực hiện ước mơ mang giấy dó gần gũi hơn với mọi người, không chỉ người Việt mà còn cả bạn bè quốc tế.
Khi chia sẻ về những kỷ niệm đáng nhớ tại “Chạm Dó”, chị Hồng Kỳ luôn nhớ đến workshop làm đèn kéo quân cho khách nước ngoài. Chị cho biết, sau khi hoàn thành đèn và chúng bắt đầu quay, mọi người đều rất hào hứng và thích thú. “Tôi cảm thấy rằng, một sản phẩm đơn giản như vậy lại chứa đựng rất nhiều trí tuệ của các bậc tiền bối. Tôi cũng tự hào vì đã góp phần vào việc khôi phục và lan tỏa nét đẹp này”, chị chia sẻ.
Ngoài những kỷ niệm đáng nhớ đó, chị Lê Hồng Kỳ cùng với “Chạm Dó” cũng đã đưa giấy dó đến với mọi người ở mọi độ tuổi.
Tuy nhiên, giấy dó truyền thống vẫn còn một số hạn chế như: quy trình sản xuất tốn nhiều thời gian và chi phí cao, điều này tạo ra một trở ngại khi tiếp cận thị trường.
Nhiều người Việt Nam chỉ biết đến giấy dó thông qua Tranh Đông Hồ và việc lưu trữ các tài liệu cổ. Vì vậy, chị Lê Hồng Kỳ và “Chạm Dó” luôn hy vọng và khuyến khích việc sáng tạo ra nhiều sản phẩm có tính ứng dụng cao từ giấy dó, để loại giấy truyền thống này có thể tiếp tục phát triển trong cuộc sống hiện đại.
Cảm ơn bạn đã đọc bài tổng hợp của ISAO
Nguồn: sohuutritue.net.vn
